Operativni sistemi

Operativni sistem (OS) je skup programa i rutina odgovoran za kontrolu i upravljanje uređajima i računarskim komponentama kao i za obavljanje osnovnih radnji. Operativni sistem objedinjuje u celinu razne delove računara i sakriva od krajnjeg korisnika detalje funkcionisanja ovih delova. Operativni sistem stvara za korisnika radno okruženje koje rukuje procesima i datotekama, umesto bitovima, bajtovima i blokovima podataka. Većina operativnih sistema dolazi sa aplikacijom koja obezbeđuje korisnički interfejs za rukovanje operativnim sistemom, kao što su interpreter komandne linije i grafički korisnički interfejs. Dodatno, operativni sistem omogućava pokretanje drugih, korisničkih, programa kao što su editori, prevodioci i internet pretraživači. Mrežni operativni sistem je druga vrsta operativnog sistema. Najkorišćeniji operativni sistem u upotrebi na desktop i laptop računarima je Microsoft Windows. Jači serveri koriste Linux, FreeBSD i druge vrste operativnih sistema.

Ili još detaljnije bi se moglo reći...

Računar je uređaj (hardware) koji obrađuje, pamti ili razmjenjuje informacije. Način na koji to radi je određen u programu. Program (software) je niz komandi koje određuju šta treba uraditi sa podacima. Znači, dva neodvojiva dela računara su:

• hardver – uređaj (hardware )
• softver – program (software).

Pošto hardver ne može da radi bez softvera, a softver nema smisla bez hardvera jasno je da oni čine računar. Na primer, ako zamislimo da je ljudsko biće računar, onda bi hardver predstavljale ćelije (tkiva, organi, ...), a misli i ideje bi predstavljali softver.
Hardverom treba upravljati, tj. na neki način treba „naterati“ procesor da sabere dva broja, disk da zapamti određenu sliku, monitor da prikaže podatke kako treba, pointer da prati kretanje miša, štampač da odštampa željene podatek itd. To je posao softvera ili programa. Ispravan hardver ne radi ako nema softvera. Tip softvera koji upravlja hardverom zove se sistemski softver jer upravlja sistemom ili operativni sistem.
Softver ne služi samo da upravlja hardverom nego i za pružanje usluga korisniku. Tako su za razne poslove kreirani različiti programi. Ako želite da otkucate neki tekst određeni program vam nudi tu mogućnost. Ako želite da kreirate neku sliku koristićete neki drugi program. Čak i korisnik može napraviti neki svoj program za neku posebnu svrhu. Ova vrsta softvera koja pruža razne usluge korisnicima tj. ima konkretnu primenu (application) u svakodnevnom poslu se zove aplikativni softver (primenjeni ili upotrebni program).
Dakle, softver delimo na:

• sistemski (operativni sistem za upravljanje hardverom)
• aplikativni (primenjivi).

Softver se kreira pomoću nekog programskog jezika. Najpoznatiji programski jezici su: Basic, Pascal, Fortran, C, C++, Java, Delphi, VisualBasic itd. Većina današnjih operativnih sistema je kreirana („napisana“) u C-u.

Operativni sistem (sistemski softver) je skup programa koji upravljaju harverom, podacima i izvršavaju naredbe korisnika. Funkcije operativnog sistema su:

• upravljanje procesorom (CPU),
• upravljanje memorijom (RAM),
• upravljanje I/O uređajima,
• upravljanje podacima i
• upravljanje aplikacijama.